Cymru’n Chwarae Rôl Allweddol mewn Dilyniannu SARS Cov 2 ar draws y DU

Fel rhan o ymateb Llywodraeth Cymru i bandemig COVID-19, mae Uned Genomeg Pathogen Iechyd Cyhoeddus Cymru (PenGU) wedi bod yn cydweithio â phartneriaid allweddol i ddilyn a dadansoddi pob sampl SARS-CoV-2 sydd ar gael gan gleifion yng Nghymru.

Mae’r prosiect £20M yn cael ei arwain gan gonsortiwm Genomeg COVID-19 y DU (COG-UK) sy’n cynnwys partneriaeth arloesol o sefydliadau ledled y DU gan gynnwys Iechyd Cyhoeddus Cymru, Partneriaeth Genomeg Cymru a Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro.

Mae’r data hwn wedi rhoi offer i wyddonwyr a chlinigwyr ddatgloi epidemioleg COVID-19, monitro lledaeniad cymunedol, datgelu tarddiad achosion newydd a chanfod clystyrau o heintiau.

Dywedodd y Gweinidog Iechyd, Vaughan Gething, “Mae Cymru wedi adeiladu system genomeg o’r radd flaenaf sydd wedi cyfrannu at ein dealltwriaeth o’r feirws gan gynnwys sut mae’n lledaenu mewn ysbytai a chymunedau, yn ogystal ag olrhain mwtaniadau o fewn y feirws. Rydym yn defnyddio genomeg i helpu i nodi pryd y ceir cyflwyniadau newydd o COVID-19 i Gymru.

“Mae data dilyniant yn cael ei ddefnyddio mewn amser real i olrhain achosion ac i gefnogi ymateb i achosion ar lefel leol. Yn bwysig, mae dadansoddi genomeg yn rhan o’n torwyr cylchedau; pwyntiau lle bydd cyfyngiadau symud ar unwaith yn digwydd a dangosyddion rhybudd cynnar i roi gwybod i Lywodraeth Cymru pryd y gallai cynnydd mewn achosion fod ar y ffordd.”

Hyd yma, mae Cymru wedi dilyn dros 6,000 o genod SARS-CoV-2, sy’n cynrychioli mwy na thraean o’r holl achosion COVID-19 yng Nghymru. Mae hyn yn gosod Cymru’n 3ydd yn y byd ar gyfer genomau COVID-19, y tu ôl i UDA a Lloegr yn unig.

Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi gallu defnyddio data sars-CoV-2 i gynnal ymchwiliadau i achosion, cefnogi gweithgareddau gwyliadwriaeth a rhoi cyngor sy’n seiliedig ar dystiolaeth i Lywodraeth Cymru a llywodraeth y DU.

Meddai Dr Quentin Sandifer, Cyfarwyddwr Gweithredol Gwasanaethau Iechyd y Cyhoedd a Chyfarwyddwr Meddygol Iechyd Cyhoeddus Cymru, “Mae ein defnydd blaenllaw o ddilyniant genomeg fel rhan o’r ymateb i COVID-19 yng Nghymru wedi rhoi cymeradwyaeth gref i’r buddsoddiad mewn gwasanaeth genomeg pathogen Cymreig dan arweiniad Iechyd Cyhoeddus Cymru, gan gydweithio’n agos â’r Athro Thomas Connor o Brifysgol Caerdydd.”

Er bod data wedi’i gynhyrchu a’i brosesu mewn amser real mewn ymateb i angen, cynhyrchwyd cyfres o ddadansoddiadau awtomataidd bob wythnos hefyd i gefnogi ymateb COVID-19 yn well